FİNANSAL MODELLEME’DE TEKNİK HATALAR

Bu yazımızda sizlere finansal modelleme sürecinde yapılan teknik hataları aktarmaya çalışacağız. Şimdiye kadar vermiş olduğumuz eğitimlerde ve danışmanlık hizmetlerinde bu süreçte bir çok hatanın yapıldığını farkettik. Ve bu amaçla sizleri bu hatalara karşı hem uyarmak hemde çözümleriyle sizleri bilgilendirmek istiyoruz.

İşte karşılaştığımız hatalar:

1. Varsayımlar: Genellikle varsayımlar her tablonun içerisinde oluşturulmaktadır. Bu daha sonra yapacağınız değişikliklerin daha zor yapmanızı sağlamaktadır. O nedenle varsayımları mutlaka ayrı bir çalışma sayfasında ve mutlaka yan taraflarında ilgili varsayımın birimlerini yazarak oluşturun.
2. Tabloların Yapısı: Modelleme içerisinde yer alan tüm tablolarda yıllar yatay eksende olsun ve ilk yıl bütün tablolarınızda aynı sütundan başlasın. Böylelikle formülasyonda ve denetim sürecinde, hata takibinde zorluk çekmezsiniz.

Örnek vermek gerekirse, modeliniz 10 yıllık bir model olsun. Ve birden ona kadar yılları yatay eksende yazdınız. Birinci yıl gerek gelirler tablosunda gerek giderler tablosunda gerek bilançoda gerek nakit akım bütçesinde hep aynı sütunda olsun.

1. MAKROLAR: Makrolar konusunda ülkemizde bir efsane halini almış durumda. Excel seviyeniz düşükse, modelleme bilgi ve tecrübeniz düşükse makroların çok çok önemli bir konu olduğunu ve herşeyin makrolarla çözüldüğünü düşünürsünüz. Ancak inanın bu tamamen yanlış bir düşüncedir.

UNUTMAYIN İYİ DERECE EXCEL BİLEN BİR KULLANICI ÇOK ÇOK İSTİNAİ DURUMLAR DIŞINDA MAKROLARA İHTİYACI KALMADAN MODELİNİ OLUŞTURUR.

Makro kullanılan modelleri çok görüyorum. Ancak bir finansal modellemede makro kullanmaktan uzak durun. Özellikle finansal modellemeyi oluşturan danışmanlık firması ise, bir çok makro ile modelin zorlaşmasını ve kullanıcıların danışman firma dışında değişiklik ve güncelleme yapmamasını sağlarlar. İyi bir excel kullanıcısı inanın çok çok istinai durumlar dışında herhangi bir makroya ihtiyacı kalmadan modelini oluşturur.

MODELİNİZDE OLABİLDİĞİNCE MAKROLARDAN UZAK DURMAYA ÇALIŞIN.

1. Alan tanımlama: Alan tanımlama modelleme sürecinde işleri kolaylaştırır. Ancak çok aşırı düzeyde kullanıldığında ise modelin bir başkası tarafından anlaşılmasını zorlaştırır. Aynı makrolarda olduğu gibidir. Bir excel dosyasında kullanılan alanların isimlerini Formüller menüsünün altında Ad Yöneticisi düğmesine basarak görebilir, hangi alanın hangi hücreye yada hücrelere referansta bulunduğunu görebilirsiniz.

Alan tanımlama faydalıdır ancak çok aşırı ve komplex alan tanımlama yapıldığında bir başka kullanıcının model üzerinde değişiklik ve denetim yapmasını zorlaştırmaktadır.

1. Amortisman Giderleri: Mutlaka ayrı bir sayfada hesaplanmalı. Ve Gelir Tablosunda gösterilmelidir.
2. Kredi Ana Para Ödemeleri: Kullandığınız kredinin ana para ödemesi bir gider değildir. Gelir Tablosunda yer almaması gerekir. Nakit Akım Tablosuna koymalısınız.
3. İskonto Oranı: Çok dikkatli hesaplanmalıdır. Detayları ve hesaplanma şeklini ayrı bir sayfada aşama aşama açıklamalı olarak belirtmelisiniz. Aksi takdirde burdaki çok ufak bir hata milyonlarca dolar sonucu farklı gösterebilir.
4. Geri Ödeme Süresi: Şimdiye kadar piyasada gerek iskonto oranının gerekse geri ödeme süresi hesaplamalarını hemen hemen hepsinin yanlış hesaplandığını belirtebilirim. Geri ödeme süresinde her yılın nakit tutarını sıfırıncı yıldaki Present Value rakamını hesaplamalısınız. Bu durum bir çok projede Projenin Geri Ödeme Süresini 5 yıla kadar uzamasına neden olabilmektedir.

Bu hatalar listesini inanın sayfalarca uzatmamız mümkün. Yapılan modelin sektörüne ve büyüklüğüne göre bir çok hata yapılmaktadır. O nedenle büyük yatırımlarınızda farklı bir bakış açısı ve farklı bir denetim raporu istemenizi tavsiye ederiz. New York Akademi olarak bu konuda bir çok hizmetimiz bulunmaktadır.

Umarım bu yazımızla sizlere ufak bir faydamız olmuştur.

Serdar Kaya
New York Akademi