FİZİBİLİTE NEDİR?

FİZİBİLİTE RAPORU NEDİR?

Fizibilite raporları, düşünce aşamasındaki yatırım fikrinin üretim, pazarlama ve karlılık açısından ne kadar uygulanabilir ve yapılabilir olduğunu gösteren rapordur.

Bu raporun genel olarak aşağıdaki 3 sorunun cevabını açık bir şekilde vermesi gerekmektedir:

1. ÜRETİM: Yatırıma konu olan ürün yada hizmeti yatırımı yapmayı düşündüğümüz bölgede gerçekleştirebilir miyiz?
2. PAZARLAMA: Ürettiğimiz ürünü yada hizmeti piyasada satabilir miyiz?
3. KARLILIK: Yatırım için harcamayı düşündüğümüz öz sermayenin karşılığını alabilir miyiz?

BAŞARILI FİZİBİLİTE RAPORUNUN TARİFİ NASIL YAPILIR?

1. Yatırıma konu olan, ürün yada hizmetler yatırımın yapılması düşünülen bölgede üretilip üretilemeyeceğini, somut ve bilimsel verilere dayanarak açıklar.

Örnek1: İzmit bölgesinde 100 dekarlık ceviz yetiştiriciliği projesinde dikilecek ceviz ağaçlarının hangi iklim, toprak ve su yapısının istediği rakamlarla belirtilmeli, İzmit in mevcut toprak, iklim ve su özellikleri dikilecek ceviz ağaçlarına ne kadar uygun olup olmadığı karşılaştırılmalıdır.

Örnek2: Van Bölgesinde termal turizm yatırımı. Van bölgesinde termal su kaynakları, kapasitesi belirtilmeli. Çıkan suyun sıcaklığı, yapılacak bir otelde bu suyun sıcaklığının müşteriler tarafından kullanılıp kullanılamayacağı, çıkan termal suyu kimyasal özellikleri, sağlığa faydaları rakamlarla açıklanmalıdır.

1. Piyasada üretmeyi düşündüğümüz ürün ve hizmetlerin nasıl pazarlanacağını piyasa verileri ve araştırmalara raporda yer verir. Açıklamalar rakamsal verilere ve araştırmalara dayalıdır.

Örnek1: Türkiye’nin her sene ceviz tüketimi ve yıllık artış rakamları, fiyatlardaki artış, piyasadaki cevizlerin özellikleri, Türkiye’nin toplam ceviz üretimi, ceviz ithalat ve ihracat rakamlarımız bu rakamların yıllık değişimleri rakamlarla, tablolarla belirtilmelidir.

Örnek2: Van ilimizde her sene gelen İranlı turist sayıları, bölgedeki turizmin çeşitlendirilmesi, yıllar itibari ile yerli ve yabancı turistlerin sayıları, yerli turistin termal otellere ilgisinin rakamlarla tablolarla gösterilmesi gibi.

1. Yatırımın karlılık rakamlarını tablolar ve hesaplamalarla gösterir.

Örnek1 ve Örnek2: Her iki yatırımda hayata geçtiğinde yıllar itibari ile tahmini gelirlerimiz, işletme giderlerimizin gösterilmesi, yatırımın Net Bugünkü Değer(NBD), İç Verim Oranı Hesabı, Yatırımın Geri Dönüş Sürecinin hesaplanması gerekmektedir.

FİZBİLİTE RAPORU NE DEĞİLDİR? BAŞARISIZ FİZİBİLİTE RAPORLARININ ORTAK ÖZELLİKLERİ:

• Ne üretileceği, nerede üretileceği belli değildir. Açıklamalar çok soyuttur. Rakamsal ve bilimsel verilere yer verilmemiştir.   Ürünün hangi şartlarda nasıl üretileceği, üretilip üretilemeyeceği ile ilgili net bilgiler raporu okuyanlarda eksik kalmaktadır.
• Piyasa araştırmaları kısmında, ürün yada hizmet üretilmesi durumunda bunun satılıp satılamayacağı, piyasada talep görüp görmeyeceği ile ilgili sorular açıkta kalmaktadır.
• Karlılık ile ilgili rakamlar güvenilir değildir, finansal fizibilite kısmında bilgi ve tecrübe eksikliği yer alır.
• Kullanılacak teknoloji, üretim teknikleri detaylıca yer almaz.
• Yatırımın hangi kalemlerden oluştuğu, hangi makine ekipman hangi özelliklerde alınması gerektiği açıkça belirtilmez bir çok soru işareti bırakır.
• Konuya ve sektöre hakim kişi ve kurumlardan destek alınmamıştır. Raporda bir çok soru işareti yer alır.
• Yatırımın değerleme sonuçlarını “ne olursa olsun karlı çıksın” amacı güdülmez, gerçek durumu olabildiğince rapora yansıtmaya çalışır.

FİZİBİLİTE RAPORLARI NEDEN ÖNEMLİDİR?

• Her fizibilite raporu aslında ülkemiz için çok çok önemli olan milli sermayenin heba olmasının önüne geçmektedir.
• Ülkemizin üretim gücünü artıracak alanlara yatırım yapılmasını sağlar.
• İstihdam sağlayacak fabrikaların kurulmasına, işgücü alanlarının oluşmasına, gelişmesine direkt yada dolaylı destek olur.
• Ülkemizin ithalat rakamlarını azaltarak ihracat gücünü artırır.
• Başarılı olabilecek yatırımlar, Fizibilite Raporunun iyi hazırlanmamasından yada kalitesiz hazırlanmasından dolayı başarısızlıkla sonuçlanabilmektedir. İyi bir fizibilite raporu bu tür durumları ortadan kaldırır, yatırımcının emek ve sermayesinin boşa gitmesini önler.

ÜRETİM
Yatırımı hayata geçirdiğimizde ne türlü ürünler yada hizmetler üretilecek net bir şekilde açıklanmalıdır. Olabildiğince rakamsal veriler kullanılmalıdır. Rapor,  teknik, teknolojik ve bilgisel kısımlarıyla, planlanan ürün ve hizmetlere ilişkin detayları raporu okuyanlara aktarabilmelidir. Fizibilite raporunda Proje Tanımı kısmı ve Teknik İncelemeler kısmı üretim ile ilgili açıklamaların yapıldığı bölümlerdir.

Örneğin İzmit’te 100 bin adet üretim kapasiteli ayakkabı fabrikası kurmayı düşünüyorsak, ne tür ayakkabılar üreteceğiz, yıllık kaç bin çift ayakkabı üreteceğiz, bu ayakkabıların piyasadakilerden farkı ne olacak, neden İzmit’te böyle bir yatırıma ihtiyaç duyuyoruz, bu soruları net bir şekilde ortaya koymak gerekir.

PAZARLAMA
Fizibilite raporlarında önemli diğer husus ise ürünü yada hizmeti ürettiğimizde bunun piyasadaki karşılığının olup olmadığıdır. O nedenle piyasa araştırması kısmında o ürüne talep olacak mı, o ürünü yada hizmeti ürettiğimizde piyasa da nasıl bir talebin bekleyeceği, olası müşterilerin hangi fiyattan hangi kalitede hangi dağıtım kanalları ile satılabileceği raporda rakamlarla, araştırmalarla gösterilmelidir.

KARLILIK
Hemen bütün fizibilite raporlarında nihai konu bu yatırımdan kar edip edemeyeceğimizdir. Yatırım tamamlandıktan sonra, yatırımın kendi kendini çevirebilmesi, koymuş olduğumuz sermaye tutarı karşılığında ne tür bir geri dönüşün olacağı mali ve finansal tablolarla birlikte gösterilmelidir.

Özellikle yatırımın geri dönüş süresi, yatırımın iç verim oranı, yatırımın net bugünkü değeri gibi önemli rakamlar doğru bir şekilde hesaplanmalıdır.

I – PROJENİN TANITIMI

• Projenin Kısa Künyesi
• Projenin Açıklanması
• Ürünün Tanımı
• Projeyi Hayata Geçirecek Kurum Hakkında Bilgi

II – PİYASA ARAŞTIRMASI

• Sektör Analizi
• Arz Analizi
• Talep Analizi
• Pazarlama, Dağıtım ve Satış Stratejileri
• Girdi Piyasaları
• Hibe ve Teşvik Durumu

III - TEKNİK İNCELEMELER

• Kuruluş Yeri Seçimi
• Üretim Tekniği, Teknolojisi ve İşgücü
• Üretim Sürecinin Anlatılması
• Yatırım İş Akış Planları
• İş Güvenliği, İklimsel, Çevresel ve Yasal Değerlendirmeler

IV - FİNANSAL FİZİBİLİTE

• Yatırım Tutarının Hesaplanması
• Tahmini Üretim Miktarları
• Birim Maliyet Hesaplamaları
• Başa Baş Analizi
• Tahmini Gelirler
• İşletme Giderleri
• Finansman Tablosu
• Yatırımın Gelir Tablosu
• Yatırımın Nakit Akım Tablosu
• Yatırımın Net Nakit Tutarının Hesaplanması
• Yatırımın Değerlemesinin Yapılması

V – EKONOMİK FAYDA MALİYET ANALİZİ

Fizibilite Raporlarının hazırlanması ile ilgili daha bilgi veya eğitim istemeniz durumunda, kurumlara ve kişiye özel eğitimlerimiz mevcuttur.

Bilgi için email adresi: serdkaya@gmail.com